Marc Andre Hamelin

Marc Andre Hamelin, 1961 doğumlu, kanada uyruklu, sıradışı bir piyanist.Alkan,Godowsky,Kapustin,Sorabji,Grainger gibi sıradışı, virtüözite öncelikli eserler yazmış bestecilerin yorumcusu, yaşayan en teknik piyanist olduğuna, hatta gelmiş geçmiş en iyi piyanistlerden biri olduğuna inanan ciddi bir kitleyi peşinden sürüklüyor.

Hamelin'in olağanüstü kariyerine rağmen, kendi yaş grubundaki diğer piyanistler kadar parlak bir ismi olmamasını, mesela great pianists of the 20th century serisinde yer almaması, decca- deutsche grammophon- philips tekelinde yer alan müzik endüstrisine ve kendisinin bu firmalar için plak yapmamış olmasına bağlanabilir. tabii yine de, brendel yönetimindeki great pianist seçici kurulunun hamelin'i görmezden gelmiş olması gerçekten şaşılası bir olay.

Repertuvarını bildiğimiz tanıdığımız piyano merkezli oturtmamış olması, sanırım küçüklükten itibaren godowsky, alkan gibi piyano için yazmış, ve piyanoyu orkestra gibi kullanmış büyük teknikli bestecilere aşina olması, onlarla büyümüş olması sebepli olabilir. buna rağmen haydn sonatları, Schumann do majör Fantezi, senfonik etüdler, chopin 3. sonat, barcarolle, liszt'in bilumum eserleri gibi hemen her piyanistin repertuarındaki eserleri de çalar. ama esas uzmanlık alanı olan tarz, mesela godowsky'nin chopin etüd düzenlemeleri, farklı bir çok sebepten dolayı çok fazla kişi tarafından tercih edilmez, veya edilemez.

Marc-Andre üstadımız, çalarken şaşılacak kadar az hareket eder; sanki bütün vücudunu, parmaklarının işleyişine odaklamış, ve vücudunun geri kalanını 'sadece' gereken hareketleri gerektiği kadar yapması için eğitmiş gibi. karşıdan yapılan konser çekimlerinde piyano çalmıyor iskambil falı bakıyor sanabilirsiniz, ama dikkatli bakıldığında kollarının, omuzlarının ne derece organik ve mükemmel kullanıldığını da görebilirsiniz. velhasıl bu adam, bir takım güçler tarafından 'işte piyano aslında böyle çalınır' mahiyetinde yeryüzüne ,fani dünyaya yollanmış gibidir.


Piyano için d'Execution Transcendante tandanslı etüdler yazmış, ancak notalarının basımı bittiği için hiç bir yerde bulamadığım, eğer kanada'daki yayıncısının elinde de yoksa, notalarına bir süre daha erişemeyeceğim gibi görünüyor. ancak bu, en azından kayıtlardan bildiğimiz etüdleri şöyle bir incelememize engel değil.Bildiğimiz etüdleri şimdilik şöyle :

- Çaykovski Lullaby (Ninni) üzerine sol el etüdü

http://www.youtube.com/watch?v=wWkrN89XiHw +

şu ana kadar tanıdığım etüdleri içerisinde ağır bir tempoda ve dramatik bir karakterde olan tek etüd bu. tempo yavaş olduğu için sanırım, her iki elini de kullanmaya gerek duymamış. (şaka
değil bu)


- Rossini La Danza üzerine yazılmış bir transkripsiyon

http://www.youtube.com/watch?v=X2pK29PsNVA +

rossini'nin meşhur tarantelle karakterindeki şarkısı için bir düzenleme. eserdeki motiflerin gerek sağ elle, gerek sol elle, gerek oktavlarla, gerek glisandolarla, gerek hüzünlü, gerek müstehzi işlendiği, kıpır kıpır bir çalışma olmuş.bu yaza damgasını vuracak.


- Rimsky-Korsakof 'flight of the bumble bee' transkripsiyonu

http://www.youtube.com/watch?v=1TdojBqkVXo +

Bu eser, çalmaya teşebbüs etmeyeceğim bir iki eserden birisi gibi duruyor.hamelin'den kaydı yok, ama birisi teşebbüs etmiş, işte linki veriyorum. arılar'ı tanıyan birisi için söylenecek bir şey yok. tanımayan birisi ise, önce orijinal arıları dinlemeli.


- Scarlatti Sonat tipinde etüd

http://www.youtube.com/watch?v=JA-0dMs1wbs +

en enteresan, dikkat çekici eserlerinden bir tanesi. genelde taklit üzerine çalışan bir komponist olan hamelin, scarlatti'yi iyi analiz ettiğini bugünkü oyununda gösterdi. (bu euro 2008 ne zaman bitecek acaba?) scarlatti formlu, bartok yazı stilli, alaycı, sivri bir parça.


- Chopin siyah tuşlar üzerine yazılmış etüd, hatta bunun ismi de var, 'idees noires'

godowsky tarafından da en çok düzenlemesi yapılan etüd olan chopin op.10/5 , bu sefer oldukça karanlık şekilde çıkıyor karşımıza. bu eserde dikkat çeken şey ise, kromatizmin kullanıllış şekli. herhangi bir tonal merkezden uzak görünse de, aslında atonal bir eser değil bu, sadece sanki uyuşturucu madde tribindeymişsiniz ve birisi chopin çalıyormuş gibi.


- Chopin 3 la minör etüdün birleştirildiği etüd

http://www.youtube.com/watch?v=OhgOh8mmefQ +

müzikal açıdan pek az enteresan olan bu etüdün hikayesini, bir godowsky projesi olduğunu hamelin bir röportajında anlatıyordu. kısacası, op.10/2 , op.25/4 , Op.25/11 numaralı chopin etüdlerin aynı eserde birleştirilmesi. parmaklar açısından zorlayıcı görünüyor.


- Prelüd Füg başlıklı 12 numaralı etüd

şu ana kadar tanımış olduğum etüdler arasında herhangi bir besteciden direkt esinlenilmemiş olan tek eser bu. prelüd füg deyince akla bach geliyor, yazı stili deyince yine 20. yüzyıl başını, özellikle şostakoviç'i hatırlıyor gibiyiz. ama füg oldukça sıkı işlenmiş görünüyor. bir de, hamelin bu etüdü yazdığında benimle yaşıtmış. yani, genç sayılır böyle bir eser için. respekt.

- Liszt La Campanella Transkripsiyonu

La campanella'nın yirminci yüzyıl görmüş, 2. dünya savaşını, aya gidip gelmeyi, soğu savaş yıllarını yaşamış ve atom bombasını görmnüş hali. daha başka bir liszt transkripsiyonu beklenemezdi. maalesef ki eskiden youtube'da bulunan kaydı artık yok.