3 Ağustos 2008 Pazar

Capriccio - auf die Abreise des geliebten Bruders

bach'ın yaşadığı zamanda, 16. yüzyılda aile fertlerinden birisinin başka bir şehirde, başka bir ülkede yaşamaya başlaması demek, aile bireylerinin arasına uzun süreler ve mesafeler girmesi, hatta bir daha görüşememek anlamına gelebiliyordu sıklıkla ; hem yolculuk olanaklarının sınırlı olması ve bugün lafını bile etmediğimiz mesafelerin o zamanlar günler süren yolculuklar ile alınması, hem hayat şartlarının bugünkü kadar elverişli ve steril olmaması, ki 35-36 yaşında vefat etmek hiç de anormal sayılabilecek bir şey değildi, hem de 16. yüzyıl prusyasının dağınık ve ne idüğü belirsiz sosyal ve politik durumu, bach'ın isveç kralının hizmetinde çalışmaya giden çok sevdiği ağabeyi için böylesine bir eser yazmasını son derece iyi açıklar sanırım.

eser kısa süren ve birbirine eklenmiş bölümlerden müteşekkil, son derece naif bir anlatıma sahiptir. ilk bölüm 'ist eine Schmeichelung der Freunde, um denselben von seiner Reise abzuhalten' ( arkadaşların yolculuğu engelleme çabaları), adeta gitmekte olan birisine yalvaran kişileri anlatmaktadır, paralel hareket eden altılı aralıklı iki ezgi, tekrarlanan motifler, çok sevdiği arkadaşlarından ayrılmak istemeyen arkadaş ve akrabaları getirir gözümüzün önüne.i

kinci kısım 'ist eine Vorstellung unterschiedlicher Casuum, die ihm in der Fremde vorfallen könnten' (arkadaşların uzaklarda gelebilecek kötülüklere karşı uyarısı' başlığını taşıyan, ilk kısma oranla daha hareketli bir kontrpuan yazısına sahip, ve tekrarlanan motiflerle 'dikkatli ol' mesajı veren arkadaşlara benzer, minör ağırlıklı, iyimserlikten uzak sayılacak bir kısım.

'ist ein allgemeines Lamento der Freunde' (arkadaşların hüznü, kederi), kabullenmişliği, hüznü anlaması ile, eserin en güzel sayfalarından birisi. sevdiğiniz birisini havaalanına bırakmadan önce sonra saatleriniz olur ya, gideceğini hem siz biliyorsunuzdur, hem o, bunu değiştirmeye de kimsenin gücü yetmez çoğu zaman.

'Allhier kommen die Freunde (weil sie doch sehen, daß es nicht anders sein kann)' bu bölüm, eserin yavaştan bachvari yaşama sevincine kavuşmasını, hayatın her şeye rağmen, hem de en güzel şekliyle devam edebileceğini ifade eder. ağabeyin gitmesinden başka yol olmadığını gören arkadaşlar, onunla vedalaşmaya, iyi dileklerini sunmaya gelirler. andras schiff, bu bölümü yorumlarken o kadar güzel bir kadans yazmıştır ki, dinlediğimde esasen notada olmayan bu cümleyi ancak bach yazabilir diye düşündüm.

Aria di postiglione, bizi eserin sonundaki füge hazırlayan ve posta arabasının borusunun taklit edildiği kısacık bir cümledir. eserin bitiyor, ağabeyin gidiyor olduğunu anlarız bu cümleyle, ama yine de hayat güzeldir, henüz 19 yaşındaki bach için.arkasından gelen ve enerjik, oktav aralıklı füg ile, bu güzelim eser, bu muhteşem yapıt, bu kısacık bir süreye böylesine yüklü bir anlatımı sığdıran deha parıltıları, sona erer.

Hiç yorum yok: