Goldberg Çeşitlemeleri

Goldberg Çeşitlemeleri'nin yazılış sebebi hakkında efsane mertebesine ulaşmış bir rivayet vardır ; Uyku sorunu çeken ve henüz evinde müzik seti olmayan yaşlı ve soylu kont kayserling, klavsen ile güzel nağmeler çalabilecek genç bir müzisyenin yarasına merhem olabileceğini düşünür, ve halihazırda johann sebastian'ın öğrencisi olan goldberg isimli öğrencisini bulur. o zamanlar henüz ergenlik döneminde olan goldberg, hocası bach'ın bir arya üzerine bestelediği varyasyonları her gece gerektiği kadar konta çalmak üzere anlaşır, ve bu iş karşılığında bach da yüklü miktarda altınla ödüllendirilir. sonuçta kayserling uykusuz günlerini geride bırakır, herkes de mutlu mesut olur vs.

bu hikayenin gerçeklikle bağdaşmıyor olmasını düşünmemiz için bir çok sebep var; ilki eserin başında herhangi bir ithaf yazısı yok, bach'ın sipariş üzerine yazdığı eserlerin tamamının girişinde kimin ve ne için yazdığı açıkça belirtilmiştir. ikincisi, bach'ın bu eser için yüklü miktarda ücret aldığını gösteren ve bir kontun imzasını taşıyan bir fatura yok. faturanın kayıp olduğunu ve ithaf konusunun nota basımı sonadan yapıldığı için es geçildiğini düşünelim, bir de şu var ki, bu kadar karmaşık bir eserin, 16 yaşındaki bir yorumcu düşünülerek yazılmış olması, üstelik bunun uykusuzluk sorunu çeken birisinin uyuyabilmesi için yazılmış olması, gerçekten insan mantıklı gelen bir olay değil. goldberg varyasyonlarında arya bitene kadar uykuya dalınması gerek, ilk varyasyon başladığı andan itibaren azıcık uykunun da kaçıp insanın manyak olması işten bile değil.

Bir de olayın başka bir yönü var, eğer goldberg varyasyonları bu rivayette yazıldığı gibi bir amaç için bestelenmiş olsa, eserin varyasyon olduğunu da düşünürsek, parça parça bestelenmiş olması, hatta goldberg tarafından her gece değişik varyasyonların çalınması, bunun sonucunda da varyasyon sayısı ve sıralaması konusunda karışıklıklar olması öngörülebilirdi. halbuki akılalmaz derecede matematiksel bir sistem üzerine oturulmuş ve bütün olarak bestelenmiş bu 30 küsür varyasyon, teker çifter bestelenmiş olmak yerine bir bütün olarak bestecinin zihninden çıkmış gibi görünüyor.